De Heilige Geest

Over de heilige Geest doen veel speculaties de ronde. Een van die speculaties is de leerstelling dat de heilige Geest een persoon is, als onderdeel van de drie-eenheid, bestaande uit drie gelijkwaardige, doch afzonderlijke en goddelijke personen: de Vader, de Zoon en de heilige Geest – die op de een of andere wijze tot één zijn gecombineerd. Bent u bekend met de geschiedenis van deze leer van de drie-eenheid? Aan het Concilie van Nicea van 325 na Christus wordt over het algemeen de legalisering van de gedachte van de drie-eenheid toegeschreven. Dit concilie werd niet bijeengeroepen door kerkleiders, maar door keizer Constantijn. En wat waren zijn motieven?

Let op: “In 325 riep keizer Constantijn een kerkelijk concilie bijeen in Nicea in Bitynië. In de hoop voor zijn troon de steun te verkrijgen van het groeiende lichaam van christenen had hij hun aanzienlijke gunsten betoond en het was in zijn belang ervoor te zorgen dat de kerk krachtig en verenigd was. Het Ariaanse geschil [een van de standpunten in de discussie over de drie-eenheid] bedreigde haar eenheid en kracht. Hij besloot daarom een einde aan de onrust te maken (…) Constantijn zelf had natuurlijk geen begrip van of belangstelling voor de zaak in kwestie, maar verlangde ernaar het geschil te beëindigen” (A History of Christian Thought, deel 1, pagina 258).

Het verslag van hoe de beslissing ten gunste van de doctrine van de drie-eenheid tot stand kwam kunt u uitvoering terugvinden in diverse encyclopedieën of op internet. Uit de geschiedenis blijkt dat de leer van de drie-eenheid een synthese was van 2 eeuwen van menselijke speculaties, die hun wortels zelfs hebben in de heidense en Joodse filosofie. De drie-eenheid werd uiteindelijk pas aan de kerk opgelegd in de vierde eeuw.

Is de heilige Geest een persoon?

Als de heilige Geest een afzonderlijke persoon binnen de Godheid zou zijn, dan zou de heilige Geest de Vader van Jezus Christus zijn! Mattheüs 1:20 vermeldt immers over Maria, de moeder van Jezus: “Wat in haar verwekt is, is uit de heilige Geest.” Zie ook verder Lukas 1:35, waar staat dat de kracht van de heilige Geest over Maria kwam. Toch noemde Jezus duidelijk God Zijn Vader en niet de heilige Geest (Johannes 20:17) en bad Hij tot de Vader – niet tot de heilige Geest (Johannes 17:1). Ook de apostelen wisten dat de heilige Geest niet behoorde tot de Godheid als een apart persoon. In Romeinen 8:17 identificeerde Paulus christenen als erfgenamen van de Vader en van Christus, maar de heilige Geest noemde hij niet! In 1 Korinthiërs 11:3 wordt gesproken van de man als hoofd van de vrouw, van Christus als het hoofd van de man en van God als het hoofd van allen. Van de heilige Geest wordt geen melding gemaakt. Daarnaast spreekt Paulus in Efeze 5:5 over het Koninkrijk van God en van Christus, maar daar rept hij niet over de heilige Geest.

In 1 Timotheüs 2:5 wordt gemeld dat Christus de middelaar is tussen God en mensen, maar de heilige Geest – die op andere plaatsen geldt als een pleiter voor de mens bij God (Romeinen 8:27) – wordt wederom niet genoemd als persoon. Daarnaast is te zien dat, ondanks het feit dat talrijke verzen Gods troon beschrijven met de Vader en Christus, nergens wordt gesproken van een plaats voor de heilige Geest (lees ook Kolossenzen 3:1, Handelingen 7:55-56 en Openbaring 5:1-9 en 7:10). Waarom niet, als de heilige Geest een persoon is?

Wie of wat is de heilige Geest dan?

Gods Geest is de kracht die van God – van de Vader en de Zoon – uitgaat. Johannes 4:24: “God is geest.” Wij, mensen, zijn vlees en geen geest. Ons lichaam is vleselijk en ook ons denken is vleselijk gericht. Wij zijn gemaakt uit het stof van de aarde (Genesis 3:19). Wij kennen wat het vlees kan kennen. Wij hebben de vermogens van het vlees. God daarentegen is geest. En geest is superieur aan vlees. In de eerste plaats is God heilig (Johannes 17:11; Openbaring 3:7). God is ook onsterfelijk. Sprekend tot de Farizeeër Nicodemus vergeleek Jezus geest met de wind: “De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid, maar gij weet niet, vanwaar hij komt of waar hij heengaat; zó is een ieder, die uit de Geest geboren is” (Johannes 3:8).

Gods kracht in werking

De heilige Geest is de kracht van God. Let op 2 Timotheüs 1:7, waar gezegd wordt dat Gods Geest niet een geest is van vreesachtigheid, maar “van kracht, van liefde, en van bezonnenheid”. De heilige Geest is de kracht of energie waardoor God schept, zijn dienaren inspireert, zijn mentaliteit en houding op zijn volk overbrengt en, in ons fysieke rijk, werken verricht die fysiek onmogelijk zijn zoals zelfs de opstanding uit de doden! Bovendien is God in staat zijn Geest daadwerkelijk op ons, mensen, over te dragen. Wanneer Hij dit doet, brengt Hij iets van Zichzelf, en dus iets van zijn kracht, of mentaliteit, of karakter, of natuur, op ons over. Gods Geest, zijn kracht of natuur, gaat van Hem uit en er kan aldus van worden gezegd dat hij wordt “uitgestort” (Joël 2:28), “geblazen”( Johannes20 :22), iemand “vervult”(Handelingen 2:4) en iemand “zalft” (Handelingen 10:38) of van de Vader uitgaat” (Johannes 15:26). Geen van deze verzen met betrekking tot de heilige Geest kan een persoon beschrijven. Ze worden gebruikt om handelingen te beschrijven die door Gods kracht worden uitgevoerd! Sommige mensen breken zich het hoofd over verzen die de heilige Geest in een symbool weergeven.

Degenen die in de drie-eenheid geloven schijnen te denken dat Gods Geest niet zo zou zijn voorgesteld als hij niet een persoon was. Vandaar dat zij Mattheüs 3:13-17, waar een duif, als symbool van de heilige Geest, op de gedoopte Christus neerdaalt en een stem vanuit de hemel spreekt, beschouwen als bewijs dat God uit drie personen bestaat. Bedenk echter dat geest niet door mensen kan worden gezien tenzij er een fysieke vorm of gedaante aan wordt gegeven. God gebruikte een duif, een vredessymbool, om de heilige Geest te symboliseren bij de doop van de Vredevorst! Gods Geest is echter beslist geen duif. Bij die gelegenheid openbaarde God de Vader zijn Geest in een symbool, opdat de mensen konden zien dat God geestelijk aanwezig was en het eens was met zijn Zoon en diens doop.
De heilige Geest werd hier als een duif uitgebeeld, en op andere plaatsen als vuur (Handelingen 2:3), water (Johannes 4:14), olie (Psalm 45:8), wind (Johannes 3:8), een zegel (Efeze 1:13), enzovoorts.

Maar waarom geeft God zijn Geest weer met symbolen? Omdat deze symbolen Gods eigenschappen illustreren. God gebruikt op verschillende tijden verschillende symbolen om de verschillende aspecten van zijn karakter duidelijk te maken. Vanzelfsprekend is God noch Christus letterlijk water, een duif, vuur of wind. Dit zijn louter symbolen.

Een uitbreiding van God
Kijk naar Handelingen 13:2. Daar staat: ” En terwijl zij vastten bij de dienst des Heren, zeide de Heilige Geest: Zondert Mij nu Barnabas en Saulus af voor het werk, waartoe Ik hen geroepen heb.” Hoe moeten wij dit vers begrijpen, als de heilige Geest geen afzonderlijke persoon is binnen het Gezin van God? Dergelijke verzen zijn ten dele voorbeelden van een stijlfiguur die bekend staat als personificatie. Personificatie is het toekennen van menselijke eigenschappen aan levenloze voorwerpen om de beschrijving kleuriger en levendiger te maken.De Bijbel maakt van tijd tot tijd gebruik van een dergelijk hulpmiddel.

Maar bedenk ook dit: af en toe wordt er over de heilige Geest gesproken als was het een persoon omdat hij de uitbreiding is van een persoon: de persoon van God de Vader of van de Zoon, maar niet een afzonderlijke persoon of een wezen buiten die twee. Wanneer de Bijbel zegt dat de heilige Geest sprak of zich bewoog of zich herinnerde of op enige andere wijze handelde als een wezen, dan wordt ons daarmee verteld dat of de Vader of de Zoon iets deed door middel van hun geestelijke kracht, de Geest van God.

Zo zijn er meer verzen die verkeerd begrepen (kunnen) worden. Johannes 14:15-21 verdient een speciaal commentaar. In deze verzen wordt gesproken van de “Trooster” die Christus beloofde na zijn dood aan de apostelen te zenden. Het is duidelijk dat die Trooster de heilige Geest is (vers 17). Deze verzen schijnen te impliceren dat de Geest een wezen is omdat 1) in de vertaling een taal wordt gebezigd die wij zouden gebruiken om een wezen te beschrijven, en 2) de Trooster in de vertaling wordt aangeduid met “Hij” en “Hem”, voornaamwoorden die uitsluitend voor personen gebruikt worden. Opnieuw is hier sprake van dwaling.

Wie is de Trooster?
De voornaamwoorden “Hij” en “Hem” in Johannes 14:15-21 slaan op het woord Trooster, dat in het Grieks een mannelijk voornaamwoord vereist ongeacht waar het op slaat. Sommige talen kennen een geslacht toe aan alle zelfstandige naamwoorden en vereisen voornaamwoorden van het bijbehorende geslacht wanneer ernaar wordt verwezen.

Ook wordt weleens een specifiek geslacht toegekend aan bepaalde dingen, zoals wanneer aan een orkaan de naam van een man of vrouw wordt gegeven, waarnaar dan vervolgens met “hij” of “zij” wordt verwezen. Sommige talen echter vereisen een dergelijke toekenning voor veel zelfstandige naamwoorden, waaronder het Grieks en het Nederlands.

Het gebruik van “hij” in plaats van “het” hier is daarom een grammaticale aanpassing en niets anders. Het gebruik van het mannelijk impliceert niet dat de Trooster werkelijk een persoon is. Maar laten wij deze passages nog verder bestuderen. Merk op dat Christus in vers 18 zegt: “Ik zal u niet als wezen achterlaten. Ik kom tot u.” En in vers 20: “Te dien dage zult gij weten, dat Ik in Mijn Vader ben, en gij in Mij en Ik in u.”Wie is dan de Trooster? Volgens Christus’ persoonlijke verklaring leeft Hijzelf in iemand die door de Vader met de Geest is verwekt.

Daarom zei Christus dat Hij niet tot de discipelen kon komen als Hij niet naar zijn Vader ging en was opgewekt als een geestelijk wezen met het vermogen om in iemand te leven door middel van de heilige Geest (Johannes 16:7). Zolang Hij vleselijk was, beschikte Hij niet over een dergelijk vermogen. Ook Paulus verklaarde duidelijk dat Christus in hem leefde (Galaten 2:20). Niet de menselijke Christus, maar de Christus die in zijn verstand en zijn handelingen leefde door de karakterwijzigende kracht van de heilige Geest! Tenslotte wordt 1 Johannes 5:7-8 vaak aangehaald in een poging om het standpunt inzake de drie-eenheid te bewijzen.

Deze verzen bevatten echter, zoals veel theologen die in de drie-eenheid geloven weten, grotendeels oneigenlijke toevoegingen, die niet tot de geïnspireerde tekst behoren. Na verwijdering van die oneigenlijke delen blijkt niets van zo’n bewijs van de drie-eenheid. Waarom dit alles belangrijk is? Wij hebben een schitterende en verbazingwekkende waarheid de revue zien passeren. De heilige Geest van God is het verstand, de kracht en de natuur van God de Vader en Jezus Christus.

De belangrijkste en werkelijk verbluffende waarheid moet echter nog komen! Wat maakt dit alles voor verschil uit? Waarom doet het er toe wat nu precies de heilige Geest is? Het maakt werkelijk een groot verschil uit. God is namelijk een gezin: immers, God noemt Jezus Christus Zijn Zoon, terwijl omgekeerd Jezus Christus God Zijn Vader noemt. Het Gezin van God, dat nu bestaat uit de Vader en de Zoon, is nog niet compleet. Het is Gods ongelooflijke plan om meer personen aan dit Gezin toe te voegen: u en mij! En Hij gebruikt zijn heilige Geest om dat te doen!

De grote vraag is echter hoe? Het antwoord is: door de kracht van de heilige Geest. Laten wij dat uitleggen. De mens is sterfelijk en vleselijk en aan de dood onderworpen. God, die geest is, is onsterfelijk.

De mens heeft gezondigd en zal daarom sterven,”want het loon, dat de zonde geeft, is de dood” ( Romeinen 6:23). Wil God echter een mens lid van zijn Gezin maken, dan moet Hij hem onsterfelijk maken. Om dit te bereiken zal Hij een belangrijk, onsterfelijk ingrediënt aan hem toevoegen: zijn heilige Geest. Lees bijvoorbeeld Romeinen 8:9-11, waar wordt verklaard dat het sterfelijke, vleselijke lichaam als gevolg van de zonde de dood zal beërven, maar dat als de Geest van God in u woont, “Hij, die Christus Jezus uit de doden opgewekt heeft, ook uw sterfelijke lichamen levend [zal] maken door zijn Geest, die in u woont”. Dat wil zeggen, Hij zal u het eeuwige leven geven!

Of sla 1 Johannes 5:11-13 op, waar wordt verklaard dat indien Christus in ons leeft door de kracht van de Geest, wij het eeuwige leven in ons hebben, maar dat indien de Geest niet in ons is, wij aan een dergelijk leven geen deel hebben. Zie ook 1 Petrus 3:18. Gods heilige Geest is de sleutel tot het eeuwige leven! Als u hem niet bezit, woont er geen eeuwig leven in u: “in Hem bent u ook, toen u tot geloof kwam, verzegeld met de heilige Geest van de belofte, Die het onderpand is van onze erfenis, tot de verlossing die ons ten deel viel, tot lof van Zijn heerlijkheid” (Efeze 1:13-14).

Vanzelfsprekend is de eerste vraag die in de gedachten van de meeste mensen opkomt hoe wij die Geest kunnen ontvangen. Het antwoord is dat wij die slechts kunnen ontvangen als een geschenk van God, en alleen als wij op de juiste wijze gedoopt zijn, na bekering van de zonde en geloof in de ware God en de boodschap die Hij door Jezus Christus heeft gezonden (Handelingen 2:38).
Wanneer wij gedoopt worden en de handoplegging ontvangen van Gods ware dienaren, ontvangen wij een kleine hoeveelheid van die Geest. Die Geest is als een zaad. Hij zal groeien naarmate wij ons inspannen om te overwinnen. Sleutel tot eeuwig leven Gods heilige Geest is de sleutel tot eeuwig leven in de God-familie.