Maakt het iets uit wat u gelooft? 

Is wat we geloven belangrijk? Hebt u weleens iemand horen zeggen dat zolang je maar in Jezus gelooft, de rest er niet toe doet? Volgens de Bijbel moeten zij die God kennen, vasthouden aan een geloof dat gebaseerd is op Zijn wetten en geen compromissen sluiten. “En hierdoor weten wij dat wij Hem kennen, namelijk als wij Zijn geboden in acht nemen. Wie zegt: Ik ken Hem, en Zijn geboden niet in acht neemt, is een leugenaar en in hem is de waarheid niet” (1 Johannes 2:3-4).

Waarom is wát we geloven belangrijk? Ons geloof is van groot belang omdat het in grote mate bepalend is voor de beslissingen die we nemen. Onze beslissingen bepalen op hun beurt het soort leven dat we leiden. Als onze beslissingen zijn gebaseerd op Gods wetten, kunnen we de druk weerstaan om ons te conformeren aan de standaarden en waardes die de wereld ons oplegt. We kunnen in de wereld leven, en toch geen deel hebben aan haar zonden. We kunnen voorkomen dat we Gods wetten overtreden, iets wat maar al te vaak gebeurt in de wereld om ons heen.

Gods geboden behoren te bepalen wat we geloven en ze horen zéker een verschil te maken in de beslissingen die we nemen. Zoals Christus onderwees: “De mens zal niet van brood alleen leven, maar van elk woord dat uit de mond van God komt” (Mat-theüs 4:4).

Neem bijvoorbeeld het zesde gebod, “u zult niet dood-slaan” (Exodus 20:13). Dit gebod lijkt heel vanzelfsprekend en duidelijk, maar het grootste deel van het traditionele christendom is dit gebod gaan interpreteren als zou het betekenen dat christenen alleen “rechtvaardige oorlogen” mogen voeren.

Hoe het concept van “rechtvaardige oorlogen” terrein won

De gedachte dat een oorlog rechtvaardig zou kunnen zijn, was onder de christenen in de eerste 3 eeuwen niet gemeengoed. Echter nadat keizer Constantijn zich bekeerde tot het rooms-katholicisme in 325, raakten religieuze en civiele overheden sterk met elkaar verbonden. De seculieren en de religieuzen hadden een rijk om te verdedigen, dus religieuze leiders concludeerden dat een christen de wapens op kon nemen en kon vechten voor de keizer en voor de kerk.

De christelijke wereld accepteerde na verloop van tijd de overtuiging dat christenen zonder zonde op zich te laden oorlog konden voeren. De Britse geschiedkundige Paul Johnson beschrijft hoe dit idee de rooms-katholieke kerk en later de protestantse kerken is binnengedrongen. Hij is, zoals hij zelf aangeeft, praktiserend rooms-katholiek en iemand die de tekortkomingen in het verleden van de kerk erkent.

Johnson voert de doctrine van rechtvaardige oorlogen en rechtvaardig christelijk geweld jegens anderen terug tot Augustinus, de bisschop en theoloog uit de 4^e eeuw: “Natuurlijk waren de tijden vreselijk. Het (laat-Romeinse) rijk was een totalitaire staat. Staatsfoltering (.) werd in feite toegepast naar believen van de staat (.) Augustinus was het doorgeefluik van de oude wereld (.) Als de staat dergelijke methodes gebruikte voor haar eigen miserabele doelen, was dan de kerk niet ook gerechtigd om hetzelfde en meer voor haar eigen veel grotere doelen in te zetten? Hij accepteerde vervolging niet alleen, hij werd er de theoreticus van; en op zijn verdediging zou later de verdediging van de inquisitie rusten (.).”

“Ook gebruikte hij voor de eerste keer de analogie met de staat en deed een beroep op de orthodoxie van de staat voor wat betreft noodzakelijke en voortdurende samenwerking met de kerk bij het uitroeien van dissidenten (…) Hier is (…) de oproep verwoord van de vervolgende kerk aan alle autoritaire elementen in de samenleving, ja zelfs in de menselijke natuur.”

Verschillen tussen het Westen en het Oosten

“Deze nadruk op geweld was er vooral duidelijk in het Westen. Christenen in het Oosten volgden voornamelijk het onderwijs van Basilius, die oorlog schandelijk vond. Dit was de oorspronkelijke christelijke traditie: geweld was verwerpelijk voor de eerste christenen, die de dood prefereerden boven verzet; [de apostel] Paulus, die Christus probeerde te interpreteren, heeft niet eens geprobeerd om een pleidooi te houden voor het legitieme gebruik van geweld. Nogmaals, het was Augustinus die het christendom in het Westen de fatale draai in deze richting gaf. Zoals altijd was hij, in zijn diepe pessimisme, bezorgd over de maatschappij zoals hij die zag en probeerde hij haar gebreken te verzoenen met een christelijk streven. Mensen vochten, en ze vochten altijd, en dus had oorlog een plek in het christelijke gedragspatroon, en dat moest bepaald worden door moraaltheologen.”

“In Augustinus’ visie mocht er altijd oorlog worden gevoerd indien en voor zover het werd gedaan op bevel van God. Deze formulering was dubbel gevaarlijk. Het stond niet alleen het bestaan van ‘rechtvaardige’ oorlogen toe die gemeengoed werden in de christelijke moraaltheologie; het bracht ook de pacifist in diskrediet wiens weigering om een oorlog te voeren die door de kerkelijke autoriteiten was gedefinieerd als ‘recht-vaardig’, werd opgevat als een verzet tegen een goddelijke opdracht. De moderne gevangenschap van de gewetensbezwaarde is dus diep geworteld in het standaard christelijke dogma. Ditzelfde geldt voor de anomalie van twee christelijke staten die elk een ‘rechtvaardige’ oorlog tegen elkaar voeren.”

“Wat het onderwijs van Augustinus nog ernstiger maakte, was de associatie die hij legde tussen ‘oorlog op goddelijke bevel’ en de daaraan verbonden poging om de heidenen te bekeren en de ketters te vernietigen (…) Geweld werd niet alleen gerechtvaardigd, het was vooral prijzenswaardig als het gericht was tegen degenen die er andere geloofsovertuigingen op nahielden (of niet geloofden). De kerk in de Middeleeuwen heeft Augustinus’ onderwijs voornamelijk verder ontwikkeld. Leo IV zei dat iedereen die stierf in de strijd voor de verdediging van de kerk, een hemelse beloning zou ontvangen. Johannes VIII meende dat zo iemand zelfs een positie van martelaar zou bekleden” (Paul Johnson, A History of Christianity, Penguin Books, 1976, pagina’s 116-117, 241-242).

Christus zei ‘heb uw vijanden lief’

Is dit hoe Jezus Christus het 6^e gebod ter voorkoming van moord opvatte? Absoluut niet! Hij legde dit duidelijk uit in Mattheüs 5:43-44: “U hebt gehoord dat er gezegd is: U moet uw naaste liefhebben en uw vijand moet u haten. Maar Ik zeg u: Heb uw vijanden lief [dus niet hen doden, zelfs niet uit zelfverdediging]; zegen hen die u vervloeken; doe goed aan hen die u haten; en bid voor hen die u beledigen en u vervolgen.”

Door de eeuwen heen zijn moedige christenen trouw gebleven aan dit gebod van Christus, ondanks vervolging en doodsbedreiging. 

Ondertussen werden degenen die betrokken waren bij oorlogen – die door leiders aan beide zijden als “rechtvaardig” werden betiteld – vaak de pionnen van de regering waaraan ze ondergeschikt waren en waarvoor ze moesten vechten. In de 20e eeuw is de wereld getuige geweest van het tragische schouwspel van twee wereldoorlogen, die elk miljoenen levens kostten en die voornamelijk werden uitgevochten tussen naties die beweerden christelijk te zijn. 

The International Standard Bible Encyclopedia vat het onderwijs van Jezus Christus samen: “De religie van Jezus is in de kern een oproep tot vrede in plaats van tot oorlog. Het Nieuwe Testament herleidt oorlog tot het egoïsme en de hebzucht die de mensen beheersen (Jakobus 4:1). De eerste christenen werden onderwezen dat de ware strijd plaatsvindt binnenin het individu; de primaire hartstochten van het vlees voeren oorlog tegen de ziel (1 Petrus 2:11). De wapenrusting van de christen is de wapenrusting van God, bedoeld om iemand stand te laten houden tegen de machten van het kwaad in deze huidige, slechte wereld (Efeze 6:10-17)” (deel 4, Eerdmans, Grand Rapids, 1988, pagina 1018; http://www.freebiblestudyguides.org/bible-teachings/armor-of-god.htm)

Beslismomenten in het vooroorlogse Duitsland

Wat zou er zijn gebeurd als wij in het Duitsland van de jaren ’30 van de vorige eeuw hadden geleefd, en onze geloofsovertuiging ook de aanvaardbaarheid van rechtvaardige oorlogen omvatte? Johnson geeft een eerlijk verslag van de gebruiken onder de groepen uit die tijd die beleden christelijk te zijn, waarvan de geloofsovertuigingen onthullende resultaten opleverden:

“Ondanks de pogingen van zowel protestantse als katholieke geestelijken om zichzelf voor de gek te houden, was Hitler geen christen, en de meeste leden van zijn beweging waren openlijk antichristelijk. Natuurlijk was Hitler soms misleidend. Hij heeft de [katholieke] kerk nooit verlaten (…) Noch de evangelische [lutherse] noch de katholieke kerk heeft het naziregime ooit veroordeeld (…) Op geen enkel moment kregen de katholieken, noch van hun eigen hiërarchie, noch van Rome, een versoepeling opgelegd van hun morele plicht om het wettige gezag van de nazi-heersers te gehoorzamen (…) evenmin vertelden de bisschoppen hen ooit officieel dat het regime slecht was, of zelfs verkeerd (…)”

“Van de 17.000 evangelische [lutherse] voorgangers hebben er nog geen 50 een lange gevangenisstraf moeten uitzitten. Van de katholieke voorgangers werd één bisschop uit zijn bisdom gezet en een andere kreeg een korte gevangenisstraf vanwege een financieel misdrijf. Méér verzet was er niet, ondanks het feit dat tegen de zomer van 1939 alle religieuze scholen waren gesloten.”

“Beide staatskerken riepen de Duitsers ertoe op om de Führer te gehoorzamen en te strijden voor de overwinning (…) Pius XII adviseerde alle katholieken waar dan ook om ‘te vechten met moed en toewijding’ aan welke kant ze zich ook maar van de strijd bevonden” (Johnson, A History of Christianity, pagina’s 485-490).

De enige kerken die niet meededen aan het verdedigen van Hitlers regime en zijn oorlog, waren de kerken die zich hielden aan het zesde gebod zoals uitgelegd door Jezus Christus: oorlogvoering is verwerpelijk voor christenen, en ze moeten bereid zijn om vervolging te accepteren omdat ze standvastig vasthouden aan hun geloof.

Johnson beschrijft het lot van degenen die standvastig weigerden deel te nemen aan oorlog: “Alleen vrije sekten bleven voldoende sterk aan hun principes vasthouden om met regelrechte vervolging te maken te krijgen. De dappersten waren de Jehova’s Getuigen, die [in Duitsland] vanaf het begin hun uitgesproken tegengestelde standpunt verkondigden en daarvoor hebben moeten lijden. Ze weigerden elke samenwerking met het Naziregime dat zij als volkomen slecht afkeurden. De Nazi’s geloofden dat zij onderdeel uitmaakten van een internationale Joods-Marxis-tische samenzwering. Velen van hen werden ter dood veroordeeld voor het weigeren om in militaire dienst te gaan en voor het aanzetten van anderen om hetzelfde te doen; of ze eindigden in Dachau of in gestichten. Een derde deel werd werkelijk gedood; 97 procent heeft met vervolging te maken gekregen” (ibidem, pagina 489).

Enkele moedige geestelijken, zowel onder de katholieken als onder de luthersen, verzetten zich wel tegen het Naziregime. Ze hebben een hoge prijs betaald omdat ze gevangen werden gezet en, in sommige gevallen, werden geëxecuteerd vanwege hun verzet.

Mensen strijden tegen de Vredevorst

Hoe belangrijk is ons geloof? De geschiedenis laat zien dat onze geloofsovertuigingen bepalend zijn voor ons handelen. De ultieme ironie van de doctrine van rechtvaardige oorlogen zal zichzelf openbaren wanneer, zoals de profetie in Openbaring 17 laat zien, de naties van de aarde misleid zullen worden – zodanig misleid, dat ze grote legers zullen uitzenden in een laatste oorlog die ze rechtvaardig zullen noemen.

En tegen wie zullen ze dan strijden? Vers 14 zegt dat ze zullen strijden tegen de terugkerende Jezus Christus! In voorbereiding daarop zullen ze verzameld worden in Armageddon (Openbaring 16:16). Zoals The Interpreter’s Dictionary of the Bible uitlegt: “Het onderwijs van Jezus is sterk gericht op vrede en het sluiten van vrede. Het Koninkrijk van God heeft geen leger nodig om vrede te bewerkstelligen of in stand te houden. De vredestichter wordt gezegend (Mattheüs 5:9), en de vijand moet benaderd worden met liefde en goede daden in plaats van met haat en geweld (Mattheüs 5:43-44; Lukas 6:27, 35). De ethiek van Jezus is het tegenovergestelde van een oorlogszuchtige houding en zou, indien universeel aanvaard, een ethos [heersende leidende opvattingen] creëren waarin oorlog onmogelijk is” (deel 4, Abingdon Press, 1962, pagina 801).

Dat is het ontnuchterende verhaal van overtuigingen – of het gebrek daaraan – en de resultaten ervan. Gods geboden – met inbegrip van “u zult niet doodslaan” – staan in schril contrast met de bedrieglijkheid van de verwrongen waarden van de maatschappij om ons heen.

Samen met de angstaanjagende gebeurtenissen die de wereld zullen overspoelen vlak voor de wederkomst van Jezus, beschrijft de Bijbel een groep mensen die zich onderscheidt vanwege hun toewijding om God te gehoorzamen: “Hier zien we de volharding van de heiligen. Hier komen openbaar die de geboden van God en het geloof in Jezus in acht nemen” (Openbaring 14:12).

Gods mensen zijn vastbesloten om trouw te blijven aan Zijn geboden en hun geloof in Jezus Christus ongeacht de kosten. Zoals we zien, maakt het wel degelijk uit wát we geloven!

Andere geboden

We hebben in dit supplement gekeken naar het 6e gebod, en hoe dit gebod door de eeuwen heen een andere uitleg heeft gekregen, met catastrofale gevolgen, die zelfs ertoe zullen leiden dat men zal strijden tegen de terugkerende Jezus Christus! Wat u gelooft en hoe u gelooft is dus van belang! Zou het kunnen dat andere geboden van God, zoals het duidelijke gebod om de Sabbatdag te vieren en die te heiligen, in het traditionele christendom door de eeuwen heen ook ten onrechte zijn veranderd, waardoor u nu wellicht de rustdag op een andere dag houdt dan de door God voorgeschreven dag, namelijk zaterdag? Voor meer informatie hierover kunt u onze gratis boekjes De Bijbelse rustdag – zaterdag of zondag?  en De Tien Geboden downloaden op onze website of gratis aanvragen. Ook treft u op onze website (ondertitelde) Beyond Today video’s aan over uiteenlopende onderwerpen, waaronder Geldt de Sabbat voor christenen? Het maakt zoals u in dit supplement hebt kunnen lezen een groot verschil hóe en wát u gelooft! Ga op onderzoek in uw Bijbel, bid tot God om u wijsheid te geven en moed te geven om te veranderen! Bij vragen kunt u uiteraard altijd met ons contact opnemen. We zullen ze graag beantwoorden!